10 lat polskiej Policji w Europolu
Wspieranie krajowych organów porządku prawnego w zwalczaniu terroryzmu, przestępczości zorganizowanej oraz poważnej przestępczości międzynarodowej – to główny cel Europolu. Od 10 lat w strukturach agencji jest też polska Policja.
Europejski Urząd Policji (Europol) został ustanowiony w 1998 roku. Europol to agencja unijna, która wspiera organy ścigania poszczególnych państw członkowskich UE przez gromadzenie i analizowanie danych kryminalnych, wspomaganie działań wywiadu kryminalnego oraz koordynowaniu międzynarodowych operacji policyjnych – wszystko po to, by zapobiegać i zwalczać wszelkie formy międzynarodowej przestępczości i terroryzmu.
Do głównych zadań Europolu należą: ustanowienie i utrzymywanie sytemu informacyjnego oraz udostępnianie jego zasobów krajom członkowskim, ułatwianie wymiany informacji (w tym danych osobowych) pomiędzy krajami członkowskimi, koordynowanie i wspieranie operacji prowadzonych przez państwa członkowskie, a także dostarczanie specjalistycznej wiedzy i wsparcia technicznego krajom członkowskim.
Podstawa prawna, ustanawiająca Europejski Urząd Policji, to Decyzja Rady Europy z dnia 6 kwietnia 2009 r., która weszła w życie w dniu 1 stycznia 2010 r.
Polska stała się pełnoprawnym członkiem Europolu w listopadzie 2004 r. i od tego momentu polskie organy ścigania zostały w pełnym zakresie włączone do wszelkich przedsięwzięć realizowanych przez agencję.
Każde Państwo członkowskie tworzy lub wyznacza jednostkę krajową odpowiedzialną za całokształt współpracy z Europolem. Jednostką Krajową Europolu jest Komenda Główna Policji, szefem Jednostki Krajowej Europolu – Komendant Główny Policji.
Zgodnie z przyjętym regulaminem KGP zadania w zakresie organizowania i koordynowania przedsięwzięć wynikających z członkostwa w Europolu realizowane są przez Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji KGP. Za jego pośrednictwem Komenda Główna Policji (jako Jednostka Krajowa Europolu) koordynuje pracę wszystkich organów ochrony porządku prawnego na terenie kraju, tj. Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, CBA oraz Służby Celnej (zgodnie z przyjętymi porozumieniami o współpracy).
Każda jednostka krajowa oddelegowuje do Europolu co najmniej jednego oficera łącznikowego. Pełni on funkcję krajowego punktu kontaktowego. W chwili obecnej skład polskiego Biura Łącznikowego przy Europolu to trzech policjantów oraz po jednym przedstawicielu Straży Granicznej oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Polskie organy ścigania mogą korzystać z wielu usług operacyjnych Europolu, przede wszystkim z możliwości analizy operacyjnej, w tym z tzw. analitycznych plików roboczych, które obejmują najważniejsze obszary międzynarodowej przestępczości zorganizowanej w Unii Europejskiej. Duże znaczenie ma też dostęp do systemów informatycznych Europolu.
Aktualnie, w oparciu o środki unijne, Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji KGP realizuje projekt o wartości około 200 tysięcy euro, którego wdrożenie umożliwi w styczniu 2016 roku bezpośrednią wymianę informacji z Europolem z poziomu regionalnego (KWP, KSP).
Europol jest gospodarzem i organizatorem spotkań operacyjnych, podczas których spotykają się funkcjonariusze, wymieniając się między sobą wiedzą, doświadczeniami i dobrymi praktykami. Spotkania te finansowane są z budżetu Europolu. W Polsce byliśmy gospodarzami takich spotkań m.in. we Wrocławiu.
Operacje koordynowane przez Europol, w których udział wzięła strona polska:
Operacja IKEA (2011) skierowana przeciwko grupie sprawców, którzy podkładali materiały wybuchowe w sklepach IKEA w całej Europie w celu wymuszenia haraczy. Ponieważ w śledztwo zaangażowana była większość krajów europejskich postępowanie wymagało koordynacji wymiany informacji za pośrednictwem Europolu. W efekcie polskie CBŚ zatrzymało 2 sprawców odpowiedzialnych za podkładanie bomb.
Operacja Night Clone Card (2011) wymierzona przeciwko zorganizowanej grupie przestępczej zajmującej się skimmingiem, którą ujawniono we Włoszech. Operację koordynował Europol (FP Terminal). W efekcie uzyskano informacje dotyczące także osób działających w Polsce. W Chorzowie zatrzymano 2 osoby pochodzenia bułgarskiego. Jedna z zatrzymanych osób była członkiem wspomnianej grupy przestępczej.
Operacja Icarus (2011) operacja międzynarodowa skierowana przeciwko pornografii dziecięcej, koordynowana przez AWF FP Twins. Na podstawie materiałów przekazanych przez Europol i podjętych na ich podstawie działań w Polsce dokonano 16 przeszukań, zatrzymano 17 osób oraz zabezpieczono m.in. 21 komputerów, 41 dysków, 2607 CD i DVD, 101 kaset VHS, 4 pendrivy.
Operacja BLUE BALSAM (2013) zainicjowanie operacji przez Europol – w maju 2012 r. Europol otrzymał informację od prywatnej firmy produkującej kosmetyki, że na rynku europejskim (Rumunia, Wielka Brytania) pojawiają się podrobione produkty jej marki. W czerwcu 2012 r. informacja została przekazana do Polski. Wyniki operacji: zabezpieczono 10 ton podrobionego proszku do prania, 12 000 butelek oraz 60 000 etykiet do szamponu, 8200 butelek z perfumami.
Opertacja Optique 40 (2013) operacja zrealizowana przez Polskę oraz Francję i przy wsparciu Europolu, skierowana przeciwko polskiej grupie przestępczej dokonującej włamań do obiektów i kradzieży sprzętu optycznego. Europol zapewnił wsparcie przez analizę danych przekazanych przez Polskę i Francję. Jednocześnie Europol zorganizował i sfinansował 2 spotkania operacyjne, w tym jedno w Polsce (Słupsk). W wyniku działań na terenie Polski i Francji dokonano zatrzymania 2 osób, w tym, we Francji, lidera grupy.
Operacja Wokpan (2013) Operacja z udziałem Belgii (partner wiodący), Polski oraz Holandii skierowana przeciwko zorganizowanej grupie przestępczej zajmującej się produkcją i dystrybucją narkotyków syntetycznych. Europol zapewnia wsparcie organizacyjne oraz analityczne. Na obecnym etapie prowadzone konsultacje oraz analiza danych wywiadowczych posiadanych przez zainteresowane strony.