Procedura „Niebieskie Karty” – nowe Zarządzenie 162/08 KGP.
W dniu 18 lutego 2008 r. nadinsp. Tadeusz Budzik Komendant Główny Policji podpisał nowe Zarządzenie Nr 162 w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury „Niebieskie Karty”.
Zmiana dotychczasowych przepisów regulujących interwencje wobec przemocy w rodzinie, zawartych w Zarządzeniu nr 21 Komendanta Głównego Policji z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu przeprowadzania interwencji domowej wobec przemocy w rodzinie pod nazwą „Niebieskie Karty” (Dz. Urz. KGP z 2002 r. Nr 14, poz. 111), wynikała z potrzeby dostosowania przepisów resortowych do wymogów zawartych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. Nr 180, poz. 1493) oraz konieczności zapewnienia pełniejszej ochrony ofiar przemocy, zwłaszcza małoletnich.
Opracowanie nowego Zarządzenia było również wynikiem potrzeb i postulatów zgłaszanych przez jednostki terenowe Policji oraz szkoły Policji. Podczas prowadzenia prac, projekt zarządzenia poddano licznym konsultacjom, prowadzonym na terenie całego kraju za pośrednictwem komend wojewódzkich/Stołecznej Policji oraz dyskusjom i pracom zespołu roboczego, złożonego z przedstawicieli wybranych komend wojewódzkich Policji, Komendy Stołecznej Policji, wybranych komend rejonowych Policji KSP oraz Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Aktywne włączenie się Policji w działania systemowe na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie, wynika nie tylko z obowiązków nałożonych ustawą o Policji oraz Priorytetów Komendanta Głównego Policji, ale również programów krajowych (Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, Rządowego Programu „Razem bezpieczniej”, Pilotażowego Krajowego Programu na Rzecz Ofiar Przestępstw) i uregulowań międzynarodowych, zawartych w Konwencjach i zaleceniach przedstawicieli organów międzynarodowych.
Przepisy Zarządzenia Nr 162 Komendanta Głównego Policji z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie metod i form wykonywania przez Policję zadań w związku z przemocą w rodzinie w ramach procedury „Niebieskie Karty” wchodzą w życie z dniem 1 marca 2008 r. i od tego momentu wszyscy funkcjonariusze Policji są obowiązani do ich realizacji. Jednakże druki „Karty A” i „Karty B”, stanowiące załączniki do Zarządzenia 21/2002 można stosować do czasu wyczerpania zapasów, nie dłużej jednak niż do 31 października 2008 r., co pozwoli na płynne wprowadzanie do użytkowania nowych druków „Niebieskich Kart” i wykorzystanie obecnie istniejących zapasów.
Zasadniczą zmianą wprowadzoną w nowym zarządzeniu jest określenie rzeczywistych obszarów działań Policji podejmowanych wobec przemocy w rodzinie, a nie tych związanych z realizacją interwencji (rozszerzono zastosowanie procedury). Zgodnie z nowym zarządzeniem, policjanci będą zobowiązani do rozpoczęcia procedury i wypełnienia tzw. Niebieskiej Karty obligatoryjnie, podczas interwencji domowej wobec przemocy w rodzinie oraz fakultatywnie podczas wykonywania wszystkich innych czynności służbowych, jeśli jednocześnie zostaną spełnione dwa warunki: policjant uzyska informację o przemocy w rodzinie lub będzie miał podejrzenie jej występowania oraz konieczne będzie udzielenie pomocy jej ofiarom. Zapis ten ma na celu zapewnienie ofiarom przemocy możliwości uzyskania pomocy (poprzez uruchomienie przez dzielnicowego działań interdyscyplinarnych) w każdej sytuacji, gdy tego potrzebują, a nie tylko w konsekwencji przeprowadzonej interwencji. W dokumencie tym również w sposób precyzyjny określono obowiązki Policjantów na poszczególnych etapach realizacji procedury „Niebieskie Karty”, wskazując potrzebę przekazywania informacji dotyczących rodzin, w których zachodzi przemoc organom administracji rządowej i jednostkom samorządu terytorialnego bądź podmiotom, którym te organy lub jednostki zleciły realizację zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz inne przepisy ustawowe w sposób jasny wskazują podmioty, zobowiązane do przejęcia ciężaru działań pomocowych podejmowanych wobec osób dotkniętych przemocą, które nie leżą w kompetencjach Policji.
Podczas konstruowania nowego zarządzenia regulującego procedurę „Niebieskie Karty”, zrezygnowano z zapisu zobowiązującego policjantów do uzyskania zgody na przekazanie informacji o rodzinie dotkniętej przemocą, organom administracji rządowej i jednostkom samorządu terytorialnego oraz innym podmiotom, wykonującym zlecone przez nich zadania z zakresu wsparcia i pomocy ofiarom przemocy, gdyż w wyniku konsultacji z Biurem Ochrony Informacji Niejawnych KGP i Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych okazało się, że zgoda taka nie jest potrzebna. Policjant ma jedynie obowiązek do poinformowania ofiary przemocy w rodzinie o możliwości przekazania przez Policję informacji o sytuacji jej rodziny i potrzebie udzielenia jej pomocy, organom ustawowo zobowiązanym do jej udzielenia.
Zarządzenie dostosowano do obecnie obowiązujących przepisów i definicji zawartych w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie i Krajowym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie (powołano się na definicję „przemocy w rodzinie” określoną w ustawie, aby wykluczyć wątpliwości zgłaszane przez policjantów). Zdefiniowano pojęcia charakterystyczne dla działań Policji w tym zakresie - procedura „Niebieskie Karty”, interwencja domowa, interwencja domowa dotycząca przemocy w rodzinie, ofiara przemocy, sprawca przemocy - aby ułatwić funkcjonariuszom właściwe rozumienie sposobu realizacji zadań wynikających z zarządzenia. Wprowadzono zapis mówiący o możliwości realizacji zadań zawartych w zarządzeniu nie tylko przez dzielnicowego, ale również policjanta realizującego zadania dzielnicowego, jeżeli taka sytuacja występuje w danej jednostce. Doprecyzowano jakie informacje powinna przede wszystkim zawierać dokumentacja prowadzona przez dzielnicowego, gromadzona w teczce „Przemoc w rodzinie” i zobowiązano go do poinformowania o zakończeniu procedury oraz dokonano zmian w drukach „Niebieskich Kart”, które mają ułatwić i usprawnić pracę wypełniających je policjantów. Zachowano jednak terminy z poprzednio obowiązującego zarządzenia, tj. obowiązek kontaktu z rodziną po interwencji – niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni od otrzymania „Karty A” oraz obowiązek comiesięcznych wizyt, gdyż okazały się one właściwe z punktu widzenia zapewnienia prawidłowej realizacji procedury i skutecznej ochrony ofiar przed przemocą.
Tekst przedmiotowego zarządzenia zostanie opublikowany w Dzienniku Urzędowym Komendy Głównej Policji Nr 4, poz. 30.