Postępowania przygotowawcze w I półroczu 2006 r.
Nim akt oskarżenia trafi do sądu policjanci muszą wykonać szereg czynności składających się na postępowanie przygotowawcze: ustalić czy przestępstwo rzeczywiście zostało popełnione, dążyć do wykrycia sprawcy, wyjaśnić okoliczności sprawy i zebrać dowody. W I półroczu 2006 r. zakończono ponad 580 tys. postępowań przygotowawczych. W ich wyniku zabezpieczono mienie o wartości 196 mln zł.
Gdyby podzielić liczbę prowadzonych postępowań przez województwa (włączając w to komendę stołeczną policji) uzyskamy ich średnio ponad 34 tys. Każde z nich jest czasochłonne i kosztowne, jednak największe obciążenie finansowe dla jednostek Policji stanowią sprawy o przestępstwa drogowe. Na ich przeprowadzenie trzeba było wydać blisko 8.5 mln zł, czyli 23,5 proc. ogółu kosztów postępowań przygotowawczych.
W porównaniu z I półroczem 2005 r. odnotowano:
• wzrost – o 1,5% udziału postępowań zakończonych wnioskiem o zatwierdzenie lub sporządzenie aktu oskarżenia,
• spadek – o 3,4% udziału postępowań umorzonych z powodu niewykrycia sprawcy przestępstwa,
• wzrost – o 1,1 % udziału postępowań zakończonych umorzeniem wobec niestwierdzenia przestępstwa
• wzrost – o 1,1 % udziału postępowań zawieszonych.
Niepokoi wzrost udziału postępowań umorzonych wobec niestwierdzenia przestępstwa.
Wnioski Policji skierowane do prokuratora, co do sposobu zakończenia postępowań przygotowawczych przedstawiały się następująco:
• o zatwierdzenie lub sporządzenie aktu oskarżenia - w 207.026 sprawach, tj. 35,6 % ogółu i 2.820 (0,5% ogółu) o warunkowe umorzenie,
• o umorzenie z powodu niewykrycia sprawcy - w 229.897 sprawach, tj. 39,5 % wszystkich zakończonych postępowań,
• o umorzenie z powodu niestwierdzenia przestępstwa (łącznie z umorzonymi przed wszczęciem postępowania) - w 108.997 sprawach, tj. 18,8 % ogółu,
• o zawieszenie postępowania - w 20.794 sprawach, tj. 3,6 % ogółu.
W postępowaniach przygotowawczych zakończonych w styczniu – czerwcu 2006 roku stwierdzono ogółem 633.830 przestępstw, tj. o 6,2 % mniej niż w analogicznym okresie 2005 roku (675.907).
W I półroczu br. roku, podobnie jak w roku poprzednim, utrzymała się korzystna tendencja spadku zagrożenia przestępczością kryminalną (pospolitą). W okresie tym Policja odnotowała spadek liczby stwierdzonych przestępstw kryminalnych z 490.501 do 441.668 przestępstw, tj. o 10,0% mniej. Zmniejszyła się liczba przestępstw kryminalnych skierowanych zarówno skierowanych przeciwko życiu i zdrowiu – o 2,2 % jak i przeciwko mieniu – o 14,3 %.
Najwięcej postępowań – 50,4 %, kończone jest w ciągu 1 miesiąca, w tym 17,6 % w ciągu 7 dni. 25,5 % postępowań trwa do 2 m-cy , 12,3 % do 3 m-cy, 9,7 % do 6 miesięcy, a 2,0 % powyżej 6 miesięcy. Proporcje układają się w sposób zbliżony jak w 2004 roku.
W I półroczu 2006 r. roku zakończono 581.314 (625.939 w I półroczu 2005 r.) postępowań przygotowawczych, w 17.331 (10.170) zakończonych postępowaniach zabezpieczono mienie wartości 196.294.353 zł (140.133.043 zł).
W zakończonych postępowaniach przygotowawczych stwierdzono 633.830 (675.907) przestępstw:
w wyniku popełnienia 297.178 (345.410) przestępstw odnotowano straty o łącznej wartości 3.152.700.673 zł) (3.157.844.742 zł), oraz odzyskano mienie na kwotę 151.379.231 zł (260.026.322 zł) utracone w wyniku popełnienia 28.884 (32.093) przestępstw.
W styczniu – czerwcu br. w porównaniu do okresu styczeń-czerwiec 2005 r. w skali kraju odnotowano wzrost udziału postępowań przygotowawczych zakończonych zabezpieczeniem majątkowym w ogólnej liczbie postępowań zakończonych „wynikiem pozytywnym”.
W I półroczu 2006 r. Policja przeprowadziła 406.797 postępowań przygotowawczych z kosztami, tj. 70,0% ogółu spraw zakończonych. Koszty tych postępowań (na podstawie danych z policyjnego systemu statystyki przestępczości „TEMIDA”) wynoszą 35.913.313 złotych, w tym koszty dotyczące przestępstw kryminalnych 19.676.180 złotych.
Analiza kosztów wykazała, że największe obciążenie finansowe jednostek Policji spowodowały sprawy prowadzone o:
- przestępstwa drogowe - 8.425.491 zł., tj. 23,5 % ogółu kosztów,
- kradzieże cudzej rzeczy – 2.819.750 zł., tj. 7,9 % ogółu kosztów
- kradzieże z włamaniem – 2.423.469 zł., tj. 6,7 % ogółu kosztów,
- przestępstwa z Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii – 2.343.105 zł., tj. 6,5% ogółu kosztów,
- rozboje, wymuszenia i kradzieże rozbójnicze – 1.262.636 zł., tj. 3,5% ogółu kosztów,
- oszustwa gospodarcze – 1.477.877 zł., tj. 4,1% ogółu kosztów.
Art. 297
§ 1. Celem postępowania przygotowawczego jest:
1) ustalenie czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo,
2) wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy
3) zebranie danych stosownie do art. 213 i 214
4) wyjaśnienie okoliczności sprawy, w tym ustalenie osób pokrzywdzonych i rozmiarów szkody
5) zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu
§ 2. W postępowaniu przygotowawczym należy dążyć także do wyjaśnienia okoliczności, które sprzyjały popełnieniu czynu.
Materiał opracowany na podstawie informacji Biura Kryminalnego KGP "O efektach działalności Policji w zakresie prowadzenia postępowań przygotowawczych w I półroczu 2006 r." (plik .pdf)