Policja a polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej

Data publikacji 30.06.2025

1 stycznia 2025 roku Polska po raz drugi objęła prezydencję w Radzie Unii Europejskiej, która po upływie 6 miesięcy dobiegła końca. Fundamentem działań polskiej prezydencji w 2025 roku było bezpieczeństwo w wielu wymiarach. Polska Policja bez wątpienia odegrała kluczową rolę w osiągnięciu wyznaczonych priorytetów.

Nasz kraj ma już wiele doświadczeń zgromadzonych podczas pierwszej prezydencji z II połowy 2011 r., jednak Europa i świat, w którym znajdujemy się obecnie, postawiły przed Polską zupełnie nowe wyzwania.

Przewodnictwo w Radzie UE było kontynuacją działań poprzedniego trio prezydencji oraz wcześniej zaprogramowanych działań instytucji unijnych.

Przewodniczenie grupom roboczym Rady i Agencjom UE służącym międzynarodowej współpracy policyjnej, było aktywnym udziałem w kreowaniu polityki i strategii dotyczących przyszłości Europy, jej bezpieczeństwa i miejsca w świecie.

Prezydencja dla Policji była także wyzwaniem pod względem zabezpieczenia wielu międzynarodowych spotkań, których gospodarzem był nasz kraj. Polska w ciągu sześciu miesięcy była organizatorem ok. 200 spotkań z udziałem blisko 40 tys. osób, w tym m.in. szefów i ministrów rządów krajów członkowskich UE.

Połączenie tych wszystkich płaszczyzn stanowiło dla polskiej Policji ambitne i złożone zadanie.

Czym jest prezydencja?

Prezydencja w Radzie UE jest sprawowana w systemie rotacyjnym kolejno przez wszystkie państwa członkowskie po sześć miesięcy każde - od stycznia i od lipca danego roku. Przedstawiciele państwa sprawującego prezydencję w Radzie UE, zarówno na poziomie ministerialnym, jak i eksperckim, są odpowiedzialni za ustalanie porządku obrad posiedzeń poszczególnych gremiów Rady UE oraz prowadzenie negocjacji w gronie państw członkowskich. W praktyce oznacza to, że w ciągu półrocza sprawowania prezydencji przewodniczą w procesie opracowywania licznych dokumentów o wieloletnim charakterze – strategii, planów działania, a także konkluzji rady bądź prezydencji.

By zapewnić kontynuację działań państw członkowskich sprawujących sześciomiesięczne prezydencje, w 2009 r. traktatem lizbońskim został wprowadzony system trio prezydencji. Oznacza to współpracę trzech państw sprawujących prezydencję kolejno po sobie. Kraje te przygotowują wspólnie z Komisją Europejską 18-miesięczny program stanowiący platformę współpracy. Na podstawie tego programu każde z państw opracowuje własny, bardziej szczegółowy sześciomiesięczny program. Polska, podobnie jak poprzednio, tworzyła trio prezydencji wspólnie z Danią i Cyprem.

W istocie, pod kątem działalności w Europolu i Cepolu, polska prezydencja miała charakter duo (w strukturach Europolu Dania uczestniczy w ograniczonym zakresie i ma status państwa trzeciego z uwagi na fakt, że kraj ten wyłączył się z unijnej współpracy policyjno-sądowej, zaś w pracach Cepolu nie uczestniczy w żadnej formie; klauzula JHA opt-out zwalnia Danię z niektórych obszarów współpracy w zakresie spraw wewnętrznych z wyjątkiem tych odnoszących się do układu z Schengen, które są prowadzone na zasadzie międzyrządowej). Kolejnym trio, które przejmie przewodnictwo w Radzie UE od 1 lipca 2026 r., będą Irlandia, Litwa oraz Grecja.

Proces legislacyjny UE

Funkcjonariusze polskiej Policji reprezentują nasz kraj na forum Unii Europejskiej, biorąc udział w pracach szeregu gremiów Unii Europejskiej, ukierunkowanych na zapobieganie i zwalczanie przestępczości w grupach roboczych takich jak: GR ds. Egzekwowania Prawa LEWP, GR ds. Wymiany Informacji w Dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych IXIM czy Horyzontalna GR ds. Narkotyków HDG.

Są to niezwykle istotne organy przygotowawcze Rady UE, które dbają o to, by decyzje polityczne rady były podejmowane na podstawie solidnej analizy merytorycznej. Dyskusje ekspertów oparte na instrukcjach rządów prowadzą zazwyczaj do wypracowania porozumienia w kwestii projektów unijnych aktów prawnych i dokumentów politycznych. Zatem głównym zadaniem grup roboczych jest wypracowanie projektu dokumentu, który po usunięciu ewentualnych rozbieżności jest przyjmowany przez ministrów ze wszystkich państw członkowskich na posiedzeniu Rady UE.

Ponadto szereg prac prowadzonych jest również w agencjach ds. Współpracy Organów Ścigania EUROPOL i ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania CEPOL.

Kalendarz najważniejszych spotkań

Podczas polskiej prezydencji funkcjonariusze polskiej Policji brali udział w obradach grup roboczych w Brukseli, jest jednak tradycją, że państwo sprawujące prezydencję organizuje także na terenie swojego kraju liczne spotkania dotyczące zarówno zarządów agencji, jak i obrad sieci eksperckich. I tak podczas polskiej prezydencji polska Policja była organizatorem wielu znaczących wydarzeń, a jej przedstawiciele uczestniczyli w spotkaniach, posiedzeniach i konferencjach, których tematyka wiązała się z ustalonymi priorytetami polskiej prezydencji w Radzie UE.

Do najważniejszych inicjatyw i wydarzeń organizowanych przez Policję w ramach polskiej prezydencji w UE należą:

1. Spotkanie w ramach instrumentu EMPACT2022+ za lata 2022-2025 w Wieliczce, 15-16 stycznia 2025 r.

Spotkanie skupiało się na współpracy międzynarodowej w ramach EMPACT. Driverzy policyjnych priorytetów EMPACT zgromadzili się, aby wspólnie wypracować kierunki działań na kolejny cykl. Spotkanie miało na celu ocenę bieżącego cyklu oraz przygotowanie propozycji zmian na kolejne lata i zakończyło się przygotowaniem wstępnych rekomendacji, które znajdą się w tzw. Outcome Document, który był kluczowym materiałem strategicznym dla unijnych instytucji, wyznaczającym kierunki działań na kolejne lata. To wydarzenie podkreśliło wyjątkowe znaczenie polskiej roli w koordynacji unijnych działań na rzecz bezpieczeństwa.

2. Posiedzenie szefów Biur SIRENE (HoS) na Stadionie Narodowym w Warszawie, 1-2 kwietnia 2025 r.

Spotkanie zgromadziło Szefów Punktów Kontaktowych (Heads of Single Point of Contact, HoSPOC) z państw członkowskich UE, a także przedstawicieli Sekretariatu Generalnego Rady UE, Komisji Europejskiej, Europolu, CEPOL i Interpolu. Podczas wydarzenia uczestnicy dzielili się swoimi doświadczeniami związanymi z wdrażaniem nowej Dyrektywy 2023/977, regulującej międzynarodową wymianę informacji w UE, podkreślając wyzwania związane z integracją Systemów Zarządzania Sprawami (CMS) z systemami krajowymi i międzynarodowymi. Wnioski wypracowane podczas warszawskiego spotkania mogą przełożyć się na konkretne rozwiązania wdrażane w związku z modernizacją i tworzeniem nowych systemów mających na celu zapewnienie większego bezpieczeństwa obywateli UE.

3. Posiedzenie Single Point of Contact (SPOC), Warszawa – Stadion Narodowy, 2-3 kwietnia 2025 r.

Wydarzenie to podkreśliło znaczenie Systemu Informacyjnego Schengen (SIS) dla bezpieczeństwa i zarządzania granicami w Europie. SIS jest największym i najpowszechniej wykorzystywanym systemem wymiany informacji w tym zakresie, stanowiąc kluczowy element kompensacyjny zniesienia granic wewnętrznych w strefie Schengen. Podczas spotkania poruszono wiele zagadnień dotyczących bezpieczeństwa wszystkich obywateli Unii Europejskiej i poruszono tematy związane z nowymi funkcjami zmodernizowanego Systemu Informacyjnego Schengen, tzw. SIS Recast. Omówione zagadnienia mają bezpośredni wpływ na pracę operacyjną właściwych służb w krajach korzystających z SIS oraz na jakość i kompletność danych znajdujących się w tym systemie. Wydarzenie to stanowiło ważne forum wymiany wiedzy i doświadczeń, przyczyniając się do dalszego wzmocnienia współpracy międzynarodowej w dziedzinie bezpieczeństwa w Europie.

4. Spotkanie Sieci Europejskiej Ekspertów ds. Broni Palnej EFE, Stadion Narodowy w Warszawie, 3 - 4 kwietnia 2025 r.

Podczas spotkania omówiono kwestie zagrożeń związanych z nielegalnym obrotem bronią palną, a także wyzwania stojące przed organami ścigania w kontekście dynamicznie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej oraz rozwoju nowoczesnych technologii. Szczególną uwagę poświęcono rosnącemu ryzyku przemytu broni pochodzącej z obszarów objętych konfliktem – zwłaszcza z Ukrainy, z Afganistanu i Bałkanów, która również stanowi istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa Europy.

Spotkanie sieci EFE podkreśliło potrzebę aktualizacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/555 z dnia 24 marca 2021 r. w sprawie kontroli nabywania i posiadania broni, tak aby efektywnie odpowiadała ona na współczesne zagrożenia i wyzwania wynikające z działalności przestępczej. Prelegenci podkreślali, że skuteczne przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z nielegalnym obrotem i wykorzystaniem broni palnej w Unii Europejskiej wymaga ścisłej współpracy międzynarodowej, sprawnej koordynacji działań oraz efektywnej wymiany informacji pomiędzy państwami członkowskimi i właściwymi służbami.

5. Spotkanie Europejskiej Sieci ENLETS, Warszawa, 8 - 10 kwietnia 2025 r.

Podczas spotkania przedstawiciele służb porządku publicznego z 18 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz goście z instytucji badawczych i technologicznych debatowali nad przyszłością technologii wspierających bezpieczeństwo wewnętrzne i współpracę operacyjną. Wydarzenie to wpisało się w kluczowe cele polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej – wzmacnianie bezpieczeństwa wewnętrznego oraz cyfrową transformację, rozwój współpracy technologicznej między służbami porządku publicznego państw Unii Europejskiej. Celem wydarzenia była wymiana dobrych praktyk, zaprezentowanie działań realizowanych w ramach sieci ENLETS oraz technologicznych rozwiązań wspierających poprawę bezpieczeństwa i efektywności działań służb porządkowych w Unii Europejskiej. Ponadto, w związku z Polską Prezydencją w Radzie Unii Europejskiej, wydarzenie miało na celu przedstawienie interesujących oraz wartościowych doświadczeń polskich instytucji publicznych i naukowych.

6. Nieformalna Europejska Konwencja Szefów Policji (EPCC), Kraków - Wieliczka, 29-30 kwietnia 2025 r.

W dniu 29 kwietnia 2025 r. w Krakowie oraz w Wieliczce odbyło się Nieformalne Spotkanie Szefów Policji państw członkowskich Unii Europejskiej, Krajów Stowarzyszonych Schengen (SAC) oraz Wielkiej Brytanii. Przedmiotem rozmów szefów policji europejskich była przyszłość Europolu w wzmocnienia jego roli i mandatu, szczególnie w obliczu trwającej wojny w Ukrainie i przewidywanych scenariuszy dla bezpieczeństwa europejskiego po jej zakończeniu. Szefowie Policji UE, Państw Stowarzyszonych Schengen i Wielkiej Brytanii wstępnie przyjęli tekst Wspólnej Deklaracji dotyczącej kluczowej roli i przyszłego rozwoju Europolu w obliczu dynamicznie zmieniającej się sytuacji bezpieczeństwa w regionie, który jako wspólny głos praktyków policyjnych wybrzmieć powinien na szczeblu politycznych gremiów unijnych. Spotkanie miało także na celu wypracowanie spójnej i wspólnej strategii międzynarodowej w obliczu tych narastających zagrożeń i wyzwań związanych z działalnością wschodnich, rosyjskojęzycznych grup przestępczych.

7. Spotkanie EU-CELAC na Stadionie Narodowym w Warszawie, 6-8 maja 2025 r.

XXV Spotkanie Wysokiego Szczebla Mechanizmu Koordynacji i Współpracy UE–CELAC ds. Narkotyków zgromadziło ponad 150 przedstawicieli państw UE, krajów Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CELAC), instytucji unijnych, agencji ONZ i organizacji międzynarodowych. Polska - jako współprzewodniczący Mechanizmu - reprezentowała całą Unię Europejską. Spotkanie miało strategiczny charakter, jego celem była ocena wdrażania tzw. Deklaracji z La Paz oraz przyjęcie zaktualizowanych celów na lata 2025–2026. W ramach przedsięwzięcia przeprowadzono cztery debaty tematyczne, które dotyczyły zagrożeń związanych z syntetycznymi narkotykami, przemytu kokainy i powiązanych form przestępczości zorganizowanej, degradacji środowiska spowodowanej działalnością narkotykową oraz jakości i dostępności terapii i profilaktyki. Omawiano również mechanizmy współpracy UE–CELAC na forum Komisji ds. Środków Odurzających ONZ (CND). Spotkanie zakończyło się formalnym przyjęciem rocznego raportu z działalności Mechanizmu oraz uzgodnieniem nowej wersji celów krótkoterminowych.

8. PCCC - 14. Konferencja Policyjno-Celnych Centrów Współpracy we Wrocławiu, 15 - 16 maja 2025 r.

Pod hasłem "Differences in unity within the EU PCCCs cooperation” („Różnice we współpracy między europejskimi centrami współpracy przygranicznej”), przedstawiciele służb obecnych w PCCC Polski, Danii i Cypru (Trio Prezydencji) nawiązali do różnic we współpracy pomiędzy służbami tj. Policji, Straży Granicznej i Służby Celnej. Różne kraje, różna struktura służb, różne zadania, ale cel wspólny – wsparcie wymiany informacji oraz działań operacyjnych służb w strefach przygranicznych. Rosnąca liczba PCCC (w chwili obecnej jest ich już blisko 60 w całej UE), stanowi uzupełnienie wymiany informacji realizowanej na poziomie centralnym kanałami międzynarodowej współpracy Policji, tj. Interpolu, Europolu czy SIS-u. W ramach konferencji, Komisja Europejska zaprezentowała nowe unijne podstawy prawne tej współpracy, kanały bezpiecznej wymiany informacji oraz możliwości kontynuowania współpracy PCCC i ich rozwoju w ramach unijnych projektów finansowanych z funduszy Komisji Europejskiej. Osobnym tematem podjętym w dyskusjach panelowych była dostępność narzędzi do bezpiecznej wymiany informacji w ramach współpracy PCCC w całej UE. W ramach konferencji odbyły się również warsztaty dyskusyjne dotyczące aktualizacji dokumentu 9105/11 w zakresie najlepszych praktyk współpracy wypracowanych przez PCCC w PCz UE, podczas których Koordynatorzy mieli okazję wskazać na kierunki rozwoju unijnych Centrów, istotne potrzeby oraz zmiany w zapisach aktualizujących dokument.

9. Spotkanie sieci eksperckiej EMPEN, Stadion Narodowy w Warszawie, 19 – 20 maja 2025 r.

Spotkanie psychologów oraz ekspertów medycznych służb mundurowych państw członkowskich UE zrzeszonych w sieci EMPEN (European Medical and Psychological Experts Network for Law Enforcement) odbywało się pod hasłem: „Wyzwania w rekrutacji do Policji w kontekście przemian społecznych” i zgromadziło 30 przedstawicieli z 14 krajów: Belgii, Chorwacji, Cypru, Czech, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Litwy, Luksemburga, Łotwy, Portugalii, Rumunii oraz Polski. Pierwszy dzień spotkania poświęcony był wymianie informacji o systemach rekrutacyjnych oraz roli psychologów w procesie doboru do służby. Wspólnym mianownikiem wszystkich prezentacji była potrzeba modernizacji systemów naboru oraz szerszego uwzględniania zmian społeczno-demograficznych, w tym oczekiwań przedstawicieli młodszych pokoleń – zwłaszcza pokolenia Z. W obliczu malejącego zainteresowania służbą mundurową w wielu krajach UE, kluczowe staje się dostosowanie przekazu rekrutacyjnego, stylu zarządzania oraz systemów wsparcia do realiów nowoczesnego społeczeństwa. Delegaci zgodnie podkreślili wartość współpracy w ramach sieci EMPEN. Wskazali na konieczność kontynuacji działań w obszarze integracji wiedzy, budowania wspólnych standardów oraz podejmowania inicjatyw na rzecz zdrowia psychicznego i profesjonalizacji procesów rekrutacyjnych.

10. CEPOL - spotkanie Zarządu, Warszawa - Cytadela, 26-27 maja 2025 r.

Posiedzenie Zarządu Agencji Unii Europejskiej ds. Szkolenia w Dziedzinie Ścigania CEPOL miało na celu omówienie bieżących działań Agencji oraz priorytetów wynikających z potrzeb szkoleniowych formułowanych na różnych gremiach UE. Zarząd podjął szereg decyzji dotyczących m.in. aktualizacji strategii zapobiegania nadużyciom finansowym oraz strategii komunikacji CEPOL, a także akceptacji wykazu przedsięwzięć szkoleniowych objętych procedurą grantową na 2026 rok. Polska, jako gospodarz obrad, miała okazję podjąć dyskusję dotyczącą kierunków dalszego rozwoju Agencji, istotnych z punktu widzenia priorytetów polskiej prezydencji w dziedzinie bezpieczeństwa. Podczas posiedzenia wypracowano wstępne założenia dla przyszłego kształtu oferty szkoleniowej CEPOL, które będą przedmiotem dalszej dyskusji na forum Zarządu, po czym zostaną uwzględnione w skonsolidowanym dokumencie programowym CEPOL na lata 2026-2028. Założenia te pozwolą na realizację nowych form kształcenia i przyczynią się do zacieśnienia współpracy CEPOL zarówno z państwami członkowskimi Unii Europejskiej, jak i państwami trzecimi.

11. Spotkanie NFIP - bezpieczeństwo imprez masowych, Wrocław, 27 - 28 maja 2025 r.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Krajowych Punktów Informacyjnych ds. Bezpieczeństwa Imprez Sportowych z krajów UE oraz państw stowarzyszonych takich jak Azerbejdżan, Gruzja, Norwegia, Szwajcaria czy Wielka Brytania. Po raz pierwszy w takim posiedzeniu wziął udział przedstawiciel Mołdawii, która w ramach procesu akcesyjnego do UE utworzyła punkt NFIP funkcjonujący w strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Spotkanie było znakomitą okazją do wymiany informacji o aktualnych zagrożeniach, tendencjach i wyzwaniach związanych policyjnymi zabezpieczeniami imprez sportowych. Kolejne spotkanie ww. grupy ekspertów odbędzie w podczas duńskiej Prezydencji w Radzie UE w październiku br. w Kopenhadze.

12. Spotkanie w ramach projektu SIRIUS w Warszawie, 11 - 12 czerwca 2025 r.

Konferencja koncentrowała się na wpływie nowoprzyjętych ram prawnych dotyczących e-dowodów, ustawy o usługach cyfrowych, drugiego protokołu dodatkowego do Konwencji Budapeszteńskiej oznaczających istotną zmianę w sposobie wymiany dowodów elektronicznych, jak również charakteru współpracy organów ścigania. Spotkanie było ważnym forum do dyskusji na temat tego, w jaki sposób postęp legislacyjny na szczeblu krajowym i międzynarodowym może zostać zaimplementowany w synergii z bieżącymi zmianami w polityce unijnej. Kluczowym tematem tegorocznego wydarzenia był sposób, w jaki krajowe punkty kontaktowe (SPoC) i organy ścigania mogą reagować na sytuacje kryzysowe, takie jak bezpośrednie zagrożenie życia lub bezpieczeństwa publicznego. Ponadto, zgodnie z misją wspierania współpracy międzynarodowej, SIRIUS ogłosił plany rozszerzenia koncepcji punktów kontaktowych poza UE, angażując kraje trzecie i budując nowe partnerstwa. Inicjatywy te mają na celu stworzenie bardziej integracyjnej globalnej sieci transgranicznego dostępu do dowodów elektronicznych. Przedstawiciele podzielili się informacjami na temat rozwoju ich polityk wewnętrznych, które dostosowane są do nowych wymogów prawnych. Wymiana ta pomogła zbudować wzajemne zrozumienie ram prawnych, ograniczeń technicznych i obaw związanych z bezpieczeństwem użytkowników. SIRIUS potwierdził swoje zaangażowanie we wzmacnianie tej współpracy poprzez budowanie potencjału, dzielenie się wiedzą i wymianę doświadczeń, a także opracowywanie narzędzi i szkoleń.

13. Europol - spotkanie Zarządu Agencji, Cytadela w Warszawie, 25 - 26 czerwca 2025 r.

W wydarzeniu uczestniczyło ponad 140 przedstawicieli 27 państw członkowskich UE, Komisji Europejskiej, Senatu RP, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, kierownictwo Europolu oraz delegacja polskiej Policji pod przewodnictwem Komendanta Głównego Policji nadinsp. Marka Boronia oraz Zastępcy Komendanta Głównego Policji nadinsp. dr. Tomasza Michułki.

Podczas obrad Zarządu Europolu szczególną uwagę poświęcono kierunkom rozwoju Agencji w kontekście Wspólnej Deklaracji Europejskich Szefów Policji, podpisanej w kwietniu br. w Krakowie. Dokument ten wyznacza priorytety dotyczące przyszłości Europolu jako unijnego centrum wspomagającego państwa UE w zakresie analizy, wymiany informacji, interoperacyjności i wsparcia operacyjnego. Zapowiedziano również podjęcie systematycznych i wielokierunkowych działań w celu wzmocnienia Agencji pod względem kadrowym, finansowym i technologicznym, w tym poprzez rozwój systemów opartych na sztucznej inteligencji i nowoczesnych rozwiązań stosujących technologię kwantową. Dyskusje obejmowały swym zakresem aspekty poszerzenia współpracy z partnerami spoza UE i sektorem prywatnym. Zatwierdzone zostało porozumienie z Argentyną – partnerem zaangażowanym w walkę z handlem narkotykami, bronią i ludźmi. Uczestnicy zgodnie podkreślali, że tylko intensywna współpraca międzynarodowa, zintegrowane podejście i zaangażowanie różnych podmiotów mogą zapewnić skuteczność w przeciwdziałaniu współczesnym zagrożeniom. Dodatkowo, podpisano porozumienie dotyczące aplikacji FAVI (Forensic Aid for Vehicle Identification), opracowanej przez polską Policję. System ten wspiera walkę z przestępczością samochodową.

143. posiedzenie Zarządu Europolu było ostatnim wydarzeniem organizowanym przez Policję w ramach polskiej Prezydencji w Radzie UE. Potwierdziło ono aktywną rolę Polski w kształtowaniu kluczowych obszarów europejskiej polityki bezpieczeństwa.

Przewodnictwo w strukturach Europolu

Zarząd Europolu pełni rolę najwyższego organu decyzyjnego Agencji, odpowiedzialnego za wdrażanie jej strategicznych wytycznych, zatwierdzanie planów działania i budżetu, a także nadzór nad realizacją zadań zgodnych z regulacjami unijnymi. Posiedzenia Zarządu wyznaczają kierunki, w jakich rozwija się współpraca operacyjna i wymiana informacji kryminalnych pomiędzy organami ścigania państw członkowskich.

Funkcję członka Zarządu Europolu z ramienia Polski sprawuje Komendant Główny Policji nadinsp. Marek Boroń.

Z uwagi na fakt, że prace Agencji Europol prowadzone są we współpracy w ramach trio prezydencji, zgodnie z porozumieniem przewodnictwo trwa przez okres kolejnych 18 miesięcy (od 1 stycznia 2025 r. do 31 czerwca 2026 r.).

Przedstawiciele polskiej Policji objęli następujące funkcje:

Zarząd Europolu: Przewodniczący - insp. Ireneusz Sieńko, Dyrektor Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP;
Posiedzenie Krajowych Koordynatorów EMPACT (National EMPACT Coordinator - NEC) – Przewodnicząca: mł. insp. Marta Łukasiewicz, Zastępca Dyrektora Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP;
Posiedzenia Szefów Jednostek Krajowych EUROPOLU (Head of Europol Nantional Unit - HENU) – Przewodniczący: nadkom. Konrad Wierzbicki, Naczelnik Wydziału Wsparcia Wymiany Informacji BMWP KGP.

Przedstawiciele Polski aktywnie uczestniczą we wszystkich gremiach Europolu, również w charakterze delegatów na Zarząd, HENU oraz grupach roboczych Zarządu – WGIM (Grupa robocza ds. zarządzania informacjami) i WGCM – (Grupa robocza ds. korporacyjnych).

Podczas polskiej Prezydencji, w dniach 18-19.03.2025 r. w Hadze (Królestwo Niderlandów), odbyło się 142. posiedzenie Zarządu Europolu, gdzie został opublikowany raport SOCTA 2025 - Ocena zagrożenia poważną i zorganizowana przestępczością - który określił kluczowe zagrożenia: cyberataki, oszustwa internetowe, wykorzystywanie seksualne dzieci online, przemyt migrantów, handel narkotykami, handel bronią palną, przestępczość związaną z odpadami. Raport SOCTA przedstawił kompleksowy obraz poważnej i zorganizowanej przestępczości w UE, z którego wynika, że przestępczość ta jest zjawiskiem złożonym, dynamicznym i transgranicznym, które stale ewoluuje, wykorzystując globalizację, postęp technologiczny i słabości systemów prawnych i ekonomicznych. Zidentyfikowane w raporcie zagrożenia wymagają skoordynowanych działań na poziomie UE i państw członkowskich, obejmujących zarówno zapobieganie, jak i ściganie przestępstw.

W ramach polskiej prezydencji w Radzie UE wypracowane zostało tymczasowe porozumienie między Radą i Parlamentem Europejskim w sprawie proceduralnego rozporządzenia RODO dotyczącego skarg transgranicznych. W posiedzeniach Komitetu Skargowego bierze udział przedstawiciel polskiej Policji, mł. insp. Marta Łukasiewicz, Zastępca Dyrektora Biura Międzynarodowej Współpracy Policji KGP. Porozumienie wprowadziło wspólne kryteria dopuszczalności skarg oraz zagwarantowało stronom prawo do bycia wysłuchanym i uzyskania wstępnych ustaleń przed ostateczną decyzją. Dokument ten stanowi ważny krok ku finalnemu przyjęciu rozporządzenia, zaplanowanemu na koniec 2025 roku, co przyczyni się do skuteczniejszego egzekwowania praw RODO w całej UE.

Przewodnictwo w strukturach CEPOLu

Od stycznia br. do końca czerwca 2026 r. obowiązki przewodniczącego Zarządu CEPOL sprawuje przedstawiciel strony cypryjskiej, zaś obowiązki jego zastępcy - insp. dr Irmina Gołębiewska, Zastępca Dyrektora BMWP KGP.

Sprawowanie prezydencji w Radzie Unii Europejskiej wiązało się z intensyfikacją polskiego zaangażowania oraz koniecznością udziału w posiedzeniach wielu gremiów na poziomie zarówno roboczym, jak i strategicznym. Przedstawiciele kadry kierowniczej BMWP KGP i tutejszej jednostki krajowej ds. CEPOL uczestniczyli więc w szeregu wydarzeń, jak np. w cyklicznych spotkaniach z udziałem kierownictwa CEPOL, przedstawicieli Cypru i Komisji Europejskiej, czy też w posiedzeniach grupy zadaniowej ds. priorytetyzacji oferty szkoleniowej CEPOL. Polska brała także udział w procesach konsultacyjnych, obejmujących całokształt funkcjonowania CEPOL i związanych z wytyczaniem kierunków przyszłego rozwoju agencji. Przedstawiciel BMWP przewodniczył ponadto spotkaniu jednostek krajowych ds. CEPOL, które odbyło się w Budapeszcie na początku kwietnia br. Posiedzenie to miało na celu omówienie bieżących działań agencji, związanych m.in. z działalnością analityczną, realizacją programu rocznego i programu wymiany, funkcjonowaniem Centrów Doskonalenia oraz grup eksperckich CEPOL, czy organizacją przedsięwzięć szkoleniowych.

Zarządu CEPOL odbył się w Warszawie w dniach 26-27 maja br. Na szczególną uwagę zasługuje dyskusja strategiczna dotycząca harmonizacji działań na rzecz tworzenia wspólnej kultury bezpieczeństwa w UE. W trakcie dyskusji wypracowano wstępne założenia oferty szkoleniowej CEPOL, które zostaną uwzględnione w skonsolidowanym dokumencie programowym CEPOL na lata 2026-2028. Założenia te pozwolą na realizację nowych form kształcenia i przyczynią się do zacieśnienia współpracy CEPOL zarówno z państwami członkowskimi Unii Europejskiej, jak i państwami trzecimi. W nowym portfolio Agencji mogą zostać uwzględnione m. in. certyfikowane kursy train the trainers dotyczące współpracy transgranicznej i oparte na ramowym programie szkolenia pozwalającym na realizację kolejnych edycji w ramach działań kaskadowych. Planowany jest dalszy rozwój koncepcji Centrów Doskonalenia CEPOL oraz ich dostosowanie do postulatów sformułowanych w raporcie SOCTA, rekomendacjach grup roboczych i Strategii bezpieczeństwa UE. Środki finansowe na rozszerzenie działań kaskadowych przez PCz mogły być pozyskiwane w ramach ISF. Istnieje też możliwość zwiększenia synergii oferty szkoleniowej CEPOL, tak aby stanowiła ona sekwencję szkoleń w danym obszarze tematycznym, począwszy od seminariów internetowych (webinarów), modułów i kursów on line, poprzez szkolenia stacjonarne, po udział w programie wymiany i/lub wizycie studyjnej, zwieńczonych uzyskaniem certyfikatu ukończenia kursu.

Sprawowanie prezydencji wiązało się również z intensyfikacją działań na rzecz wsparcia programów pomocowych dla państw trzecich, wśród których na szczególną uwagę zasługują dwie inicjatywy wpisujące się w priorytety resortowe polskiej prezydencji, tj. projekt TOPCOP, którego beneficjentami pozostają obecnie Armenia, Azerbejdżan, Mołdawia i Ukraina, oraz projekt EU4 Security Moldova realizowany na potrzeby mołdawskich organów ścigania. Strona polska zorganizowała także aż cztery szkolenia stacjonarne, przy czym w roli organizatora wystąpiły Szkoła Policji w Pile (kursy z zakresu Behavoiur analysis in the context of migrant smuggling oraz Victims protection) oraz Centralne Biuro Śledcze Policji (kursy z zakresu Money laundering typologies oraz Excise fraud). W roli organizatora planowanych przedsięwzięć wystąpią Akademia Policji w Szczytnie oraz Szkoła Policji w Pile.

Podsumowanie prac w ramach Grup Roboczych Rady UE

W okresie sprawowania prezydencji Polski w Radzie UE przedstawiciele Policji przewodniczyli łącznie 24 spotkaniom w Brukseli:

12 - Grupa Robocza ds. Egzekwowania Prawa (LEWP);
6 - Grupa Robocza ds. Wymiany Informacji w Dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (IXIM);
6 - Horyzontalna Grupa Robocza ds. Narkotyków (HDG)

Wynikiem prac prowadzonych w ramach grup roboczych było przyjęcie szeregu konkluzji rekomendujących państwom członkowskim podjęcie konkretnych działań w obszarze poszczególnych zagrożeń.

Wybrane efekty prac Grup Roboczyuch Rady UE podczas polskiej Prezydencji:

I. Konkluzje Rady w sprawie zwalczania nielegalnego obrotu bronią oraz zagrożeń związanych z bronią palną i wyrobami pirotechnicznymi obejmują swoim zakresem m.in.:

Zapewnienia skutecznej, kompleksowej i długoterminowej reakcji na zagrożenie stwarzane przez nielegalną broń palną domowej roboty (w tym 3D) i jej komponenty;
Zwiększania wysiłków na rzecz wykrywania i likwidacji nielegalnych wytwórni broni alarmowej i sygnałowej;
Zwiększenia nadzoru nad handlem internetowym wyrobami pirotechnicznymi;
Pogłębianie współpracy w ramach EMPACT i Grupy Roboczej Europejskich Ekspertów ds. Broni Palnej (w odniesieniu do nielegalnego obrotu bronią i amunicją pochodzącą z państw trzecich);
Wspieranie stałego monitorowania sytuacji na granicach UE - przy wsparciu Frontexu (w odniesieniu do nielegalnego obrotu bronią i amunicją pochodzącą z państw trzecich);
Wzmocnienie środków zapobiegawczych przeciwko przemytowi broni i amunicji (w odniesieniu do nielegalnego obrotu bronią i amunicją pochodzącą z państw trzecich);
Wzmocnienie rozbudowy, poprawy jakoś i kompletności danych dotyczących broni palnej wprowadzanych do SIS celem wyeliminowania potencjalnych błędów i zapewnienia lepszej jakości i spójności danych wprowadzanych do krajowych baz danych.

II. Konkluzje Rady w sprawie zwalczania handlu ludźmi, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dotyczącej rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie i ochrony osób nieletnich obejmują swoim zakresem m.in.:

Wzmocnienie współpracy transgranicznej i ściślejszej koordynacji pomiędzy organami ścigania i sądowymi;
Identyfikację i lokalizowania ofiar, które mogły doświadczyć lub były świadkami najpoważniejszych zbrodni międzynarodowych;
Poszerzenie współpracy KE z państwami członkowskimi UE w celu zwiększenia odpowiedzialności sektora prywatnego w zwalczaniu procederu pracy przymusowej lub innych form wyzysku, a także innych działań, które mogłoby potencjalnie nasilić zjawisko handlu ludźmi.

III. Konkluzje Rady w sprawie przeciwdziałania zagrożeniom chemicznym, biologicznym, radiologicznym, jądrowym i związanym z materiałami wybuchowymi (CBRJW) podczas imprez masowych, w szczególności masowych imprez sportowych dotyczą m.in.:

Określania możliwych zagrożeń i przeprowadzania ocen podatności obiektów przeznaczonych na imprezy masowe o wysokim ryzyku, w celu wdrażania działań poprawiających zdolność przewidywania, zapobiegania, ochrony i reagowania na incydenty CBRJW;
Monitorowania terenów i obiektów wykorzystywanych do imprez masowych w celu przeciwdziałania incydentom CBRJW;
Wspierania transgranicznej i międzysektorowej wymiany doświadczeń;
Promowania współpracy ze środowiskiem akademickim, naukowcami i Wspólnym Centrum Badawczym (JRC);
Zapewnienia koordynacji z organami ścigania oraz innymi publicznymi i prywatnymi zainteresowanymi stronami;
Unikania przechowywania materiałów CBRJW w obiektach przeznaczonych na imprezy masowe;
Opracowania odpowiednich szkoleń z zakresu CBRJW;
Opracowania lub udoskonalenia procedur ewakuacji i zarządzania tłumem na imprezach masowych, uwzględniając incydenty CBRJW.

IV. Pakt przeciwko zagrożeniom związanym z narkotykami syntetycznymi i nowymi substancjami psychoaktywnymi w UE

uznanie znaczenia platformy EMPACT jako głównego narzędzia zwalczania zagrożeń związanych z narkotykami syntetycznymi i NPS;
wzmocnienie systemów wczesnego ostrzegania i monitorowania (w tym EU EWS i nowego systemu EUDA – EDAS);
promowanie nowego narzędzia analitycznego – EDDI (Europejska Baza Danych o Incydentach związanych z Produkcją Narkotyków);
wezwanie do aktualizacji przepisów dotyczących prekursorów narkotykowych, w tym zastosowania klauzul typu „catch-all”;
podkreślenie roli szkoleń i wymiany dobrych praktyk, w szczególności w ramach funkcjonowania Międzynarodowego Centrum do Zwalczania Nielegalnych Laboratoriów Narkotykowych w Polsce (ITCCCL);
rozwój działań skierowanych przeciwko obrotowi narkotykami w sieci, m.in. na darknet i w sektorze przesyłek;
wezwanie do zwiększenia stosowania narzędzi śledzenia finansowego i konfiskaty majątków przestępczych, w tym kryptowalut;
wzmocnienie współpracy międzynarodowej, w tym w ramach Globalnej Koalicji na rzecz Zwalczania Zagrożeń związanych z Narkotykami Syntetycznymi i forów ONZ (np. CND).

Co dała nam prezydencja?

Prezydencja w Radzie UE była przede wszystkim szansą pokazania partnerom z krajów członkowskich, ale także z krajów trzecich, że polska Policja jest w stanie sprawnie i profesjonalnie przewodniczyć wszystkim gremiom międzynarodowej współpracy Policji, kreować dynamizm działania i nadawać kierunek rozwoju w wielu aspektach międzynarodowej współpracy Policji. Był to czas większego i realnego wpływu na decyzje podejmowane na poziomie UE.

Prezydencja stanowiła także doskonałą okazję do promocji działań polskiej Policji w zakresie koordynacji polityki europejskiej. Policja wykorzystała czas sprawowania prezydencji na analizę wyzwań kryminalnych, z którymi się styka, tak aby przewodnictwo miało jak najbardziej praktyczny wymiar w rozumieniu analizy danego wyzwania z perspektywy państw członkowskich UE, zebrania najlepszych praktyk i w miarę możliwości przekucia ich w rekomendacje choćby w postaci konkluzji prezydencji, bądź też podzielenia się najlepszymi praktykami, tak aby mogły z nich skorzystać inne państwa członkowskie. Inicjatywy własne stanowiły dodatkowy element w stosunku do strategicznych tematów i przekrojowych działań wynikających z harmonogramu prac UE, zarówno w ramach grup roboczych, jak też agencji.

Prezydencja stworzyła także spektakularną możliwość doskonalenia kompetencji funkcjonariuszy i pracowników Policji zaangażowanych w jej przygotowania i realizację. Przez wiele miesięcy policyjny korpus prezydencji szkolił się w ramach różnego rodzaju przedsięwzięć dotyczących m.in. prawnych aspektów funkcjonowania UE, zadań spoczywających na kraju prezydencji, negocjacji w środowisku międzynarodowym, planowania długoterminowego, doskonalenia znajomości języka angielskiego.

Prezydencja bez wątpienia przyniosła również wzmocnienie potencjału logistycznego Policji związanego ze wsparciem sprzętowym koniecznym do zabezpieczenia licznych przedsięwzięć, które odbywały się na terenie naszego kraju.

Z kolei w ramach działań promocyjnych uruchomiono specjalną stronę internetową zawierającą najważniejsze wydarzenia z udziałem Policji, a także wydano folder promujący polską Policję.