Społeczna ocena pracy Policji
Oceny i oczekiwania społeczne są dla nas bardzo istotną informacją, dającą sygnał do rozwoju i ukierunkowania działań w te obszary, które z punktu widzenia społeczeństwa wymagają zwiększonej aktywności Policji. Policja stale się rozwija i dostosowuje do zmieniającego się otoczenia i coraz wyższych oczekiwań społecznych. Ważnym jest, aby formułować trafne wnioski z badań, bowiem wyrywkowa i bez kontekstu informacja może zaburzyć prawidłową ocenę rzeczywistości.
W celu pozyskania wiedzy na temat oceny społecznej pracy Policji oraz policjantów, poczucia bezpieczeństwa oraz obaw przed przestępczością, ze szczególnym uwzględnieniem okolicy miejsca zamieszkania Polaków, Komenda Główna Policji od osiemnastu lat prowadzi cykliczne badanie Społeczna Ocena Pracy Policji (wcześniej Polskie Badanie Przestępczości). Aktualnie omawiane badanie zostało przeprowadzone w styczniu i lutym 2025 roku w formie wywiadu telefonicznego na próbie 17 000 respondentów, mieszkańców wszystkich województw oraz garnizonu stołecznego.
Większość badanych (61,2%) dobrze ocenia pracę policjantów pełniących służbę w okolicy ich miejsca zamieszkania. Zmniejszył się wprawdzie, w porównaniu do ostatniej edycji badania, odsetek pozytywnych o 12,8 p.p., ale spadek ten nie wiąże się z proporcjonalnym wzrostem ocen negatywnych, których odsetek utrzymuje się na zbliżonym, do roku ubiegłego, poziomie. Respondenci częściej wybierali odpowiedź „trudno powiedzieć”, co wskazuje nie na pogorszenie ocen, ale na wzrost (o 13,2 p.p.) odsetka osób mających trudności z wyrażeniem jednoznacznej opinii na temat działań Policji.
Policja działa transparentnie i jest otwarta na krytykę wynikającą z faktów, a nie opierającą się na subiektywnej, nierzetelnej ocenie kreowanej przez osoby, które poprzez własne doświadczenia są negatywnie nastawione do Policji, a występując w mediach w roli ekspertów podtrzymują przekazy o rzekomo błędnym postępowaniu policjantów, nie zwracając uwagi na prawne uwarunkowania w konkretnej sprawie.
Można domniemywać, że wpływ na wzrost odsetka osób niezdecydowanych w ocenie pracy policjantów, może wynikać z niektórych nierzetelnych przekazów medialnych skupiających się na negatywnych aspektach, co wynika z aktualnie funkcjonujących w mediach trendów, związanych z chęcią zainteresowania widza „sensacyjnymi i szokującymi” doniesieniami. Skupienie się przez media na negatywnych materiałach, które w taki sposób obrazują Policję, często wbrew faktom, może prowadzić do dezorientacji opinii publicznej. W ostatnim roku głównym zarzutem kierowanym wobec Policji była trudna sytuacja kadrowa. Pomimo znacznej poprawy i prowadzonych w związku z tym działań informacyjnych, pozytywna informacja nie uzyskuje większego zainteresowania mediach. Nagłaśnianie w mediach informacji na temat trudności kadrowych może wywoływać wśród społeczeństwa mylne wrażenie, że zmniejszyła się liczba patroli na ulicach i że Policja jest mniej skuteczna, nawet jeśli część respondentów nie dostrzega takiej sytuacji.
W ostatnich miesiącach zostało wprowadzonych szereg zmian, mających na celu poprawę sytuacji kadrowej w Policji, które przynoszą spodziewane rezultaty. Dane pokazują jednoznacznie, że wzrasta zainteresowanie służbą w Policji. Od początku roku do 28 sierpnia br. liczba podań o przyjęcie do służby w Policji wyniosła 23 425. W analogicznym okresie roku 2024 wynosiła 14 204, a w 2023 roku – 10 282. Poziom wakatów obniżył się do 11,5% (stan na 1 sierpnia br.)
Warto zauważyć także, że, co do zasady, poczucie bezpieczeństwa obywateli jest wiązane z działalnością Policji. Niemniej, w obecnej sytuacji geopolitycznej i w związku z trwającą wojną za naszą wschodnią granicą, publikowane niemalże każdego dnia informacje dotyczące możliwości rozprzestrzenienia się konfliktu, niewątpliwie powodują niepokój społeczny, co może wpływać na obniżenie poziom poczucia bezpieczeństwa. Nie bez znaczenia są także prowadzone przez różne środowiska w przestrzeni medialno-internetowej działania dezinformacyjne.
Podkreślenia wymaga fakt, że swoją ocenę na podstawie własnych doświadczeń tj. osobistego kontaktu z policjantami zadeklarowało 4770 osób (co stanowi 28%). Oczywistym więc jest wniosek, że zdecydowana większość opiera swoje zdanie na temat oceny pracy Policji, wyłącznie na subiektywnych ocenach innych osób lub podmiotów, często bazując wyłącznie na jednej, potencjalnie negatywnej, sytuacji, z którą mieli do czynienia.
Większość badanych (70,4%) dobrze ocenia zaangażowanie Policji w pracę na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Blisko dwie piąte (38,4%), spośród osób opierających swoją ocenę na własnym, osobistym kontakcie z policjantami deklaruje, że był to kontakt podczas kontroli drogowej. Ponadto ruch drogowy to obszar, który dotyczy zdecydowanej większości obywateli, a więc w pewnym sensie można go postrzegać jako przykład reprezentatywny w rzeczywistej ocenie pracy Policji. Należy podkreślić, że w stosunku do poprzedniej edycji badania, odsetek pozytywnych ocen Policji w tym obszarze wzrósł o 3,6 p.p., przy jednoczesnym spadku odsetka ocen negatywnych o 7,6 p.p.
Wykres 1. Jak Pan(i) ocenia zaangażowanie Policji w pracę na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym?
Należy też wskazać, że Policja jest najwyżej ocenianą instytucją w tym zakresie - w porównaniu do władz gminnych/miejskich, lokalnych mediów, zarządców dróg, organizacji społecznych, straży gminnej/miejskiej oraz Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego.
Wykres 2. Jak Pan(i) ocenia zaangażowanie wymienionych organów/instytucji w pracę na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym?
Na podstawie wyników badań poznaliśmy też oczekiwania Polaków w stosunku do Policji. Ponad trzy czwarte badanych twierdzi, że aby Policja była nowoczesna i skuteczna, musi być:
- wyposażona w profesjonalny sprzęt (77,2%)
- wykorzystywać nowoczesne technologie informatyczne (77,1%),
- szybko dostosowywać się do współczesnych zagrożeń (75,9%),
- policjanci powinni być uczciwi i nieprzekupni (75,8%).
Niemal trzy czwarte wskazuje też, że istotne jest nowoczesne zarządzanie i większa niezależność od polityków (po 71,3% wskazań na każdy z tych czynników). Podkreślenia jednak wymaga fakt, że zwłaszcza obszar niezależności politycznej oraz inwestycji w nowoczesny sprzęt nie zależy wyłącznie od Policji i jest uwarunkowany wolą do realizacji programów modernizacji Policji, co wiąże się z pozyskaniem przez formację większej ilości środków na zakup nowoczesnego wyposażenia. Rok 2024 był rekordowym dla policyjnej logistyki, o czym pisaliśmy w styczniu br. Rekordowy rok dla policyjnej logistyki
Uczestnikom badania przedstawiono różne aspekty pracy Policji i poproszono, aby ocenili każdy z nich. Najwyżej ze wszystkich czynników ankietowani oceniają kulturę osobistą policjantów i możliwość szybkiego nawiązania kontaktu z Policją (odpowiednio 69,1% i 67,8%). Na zbliżonym poziomie oceniają fachowość i kompetencje policjantów (64,6%) oraz widoczność patroli Policji (63,6%). Stosunkowo najniżej oceniana jest natomiast szybkość przybycia Policji na wezwanie (52,1%) i łatwość nawiązania kontaktu z dzielnicowym (51,6%). Należy jednak zauważyć, że znaczący odsetek respondentów (odpowiednio 26,7% i 30,0%) nie ma na ten temat zdania.
Rzetelna ocena pracy Policji wynika z kompleksowej analizy wszystkich aspektów zawartych w badaniu.